Gorączka Lassa jest ostrą wirusową gorączką krwotoczną. Po raz pierwszy opisana została w 1969 w nigeryjskim mieście Lassa w dolinie rzeki Yedseram. Kliniczne przypadki występowania choroby znane już były znacznie wcześniej, lecz nie były skojarzone z patogenem wirusa. Infekcja występuje powszechnie w państwach zachodniej Afryki, powodując wiele przypadków śmierci. Wybuch epidemii zaobserwowano w takich Państwach jak: Nigeria, Liberia, Sierra Leone, Gwinea, Republika Środkowoafrykańska. Nie jest pewne, ale bardzo prawdopodobne, że ta infekcja panuje również i w takich państwach jak: Demokratyczna Republika Konga, Mali, Senegal.
CHARAKTERYSTYKA WIRUSA
Wirus należy do rodziny arenawirusów (Arenaviridae). Określono, że wirus jest pochodzenia odzwierzęcego i rozprzestrzenia się na ludzi poprzez gryzonie. Jest bardzo prawdopodobne, że zachorowalność podwyższa spożywanie tych zwierząt. Stanowią one przysmak większości ludzi w niektórych terenach Afryki równikowej. W przypadku szczurów infekcja jest często bezobjawowa. Wirus występuje w ich odchodach i przenosi się różnymi drogami, także rozpraszając w powietrzu.
ZAGROŻENIE
Rozprzestrzenianie się infekcji może być oszacowane z uwzględnieniem powszechności występowania przeciwciał w populacji ludzkiej:
- Sierra Leone 8–52%
- Gwinea 4–55%
- Nigeria około 21%
Gorączka Lassa może być przenoszona bezpośrednio z człowieka na człowieka. Drogi rozprzestrzeniania są różne. Stwierdzono nawet zarażenia u dzieci poprzez mleko matki. Do zakażenia może także dojść podczas lotu samolotem oraz w rejonach lotnisk.
Choroba ta powoduje mniejszą śmiertelność niż Ebola, choć ich objawy są podobne. Z powodu szybkiej replikacji wirusa i występującego osłabienia, szanse na globalną epidemię są dość małe. Rozprzestrzenianie w inne regiony świata ograniczone jest także tym, że w krótkim czasie po zarażeniu pacjent jest zbyt słaby aby wejść na pokład samolotu lub skorzystać z innych środków lokomocji.
Wirus powodujący gorączkę Lassa wśród ludzi pojawił się stosunkowo niedawno. Ze względu na występowanie w naturalnym środowisku jest on trudny do zniszczenia.
OBJAWY
Do infekcji u człowieka dochodzi w wyniku kontaktu z odchodami zwierząt poprzez układ oddechowy lub przewód pokarmowy. Najczęściej zakażenie przenoszone jest przez drobne cząsteczki stanowiące zawiesinę w powietrzu, w których zawarty jest wirus. Do infekcji może dojść także przez uszkodzoną skórę lub błonę śluzową, które są bezpośrednio wystawione na działanie zakażonego materiału. Migracja wirusa z człowieka na człowieka jest także możliwa, zwłaszcza w przypadku pracowników zajmujących się usuwaniem odpadów ze szpitali. Zarażenie drogą płciową zachodzi sporadycznie.
W 80% przypadków choroba jest bezobjawowa, w 20% pozostałych przypadków występują komplikacje. Szacuje się, że wirus jest odpowiedzialny za mniej więcej 5000 zgonów rocznie. Zgony w szpitalu, niezależnie od regionu, stwierdza się w 10-16% przypadków.
Po okresie inkubacji od 6 do 21 dni choroba zaostrza się atakując wiele organów wewnętrznych. Objawy gorączki są różne, a można zaliczyć do nich, opuchliznę twarzy, zmęczenie mięśni, jak również zapalenie spojówek i krwawienie ze śluzówek. Następne objawy powstają w wyniku zaatakowania organów wewnętrznych:
Układ pokarmowy
- nudności
- wymioty
- biegunka
- ból brzucha
- zaparcia
- dysfagia
- zapalenie wątroby
Układ krążenia
- zapalenie osierdzia
- nadciśnienie
- niedociśnienie
- tachykardia
Układ oddechowy
- kaszel
- bóle w klatce piersiowej
- duszność
- zapalenie gardła
- zapalenie opłucnej
Układ nerwowy
- zapalenie mózgu
- zapalenie opon mózgowych
- jednostronna lub dwustronna utrata słuchu
- ataki
LECZENIE
Każda osoba, która jest podejrzana o zakażenie musi zostać odizolowana. Należy także zwrócić uwagę na odpowiedni sposób pozbycia się wszelkich odchodów. Wczesne próby leczenia za pomocą rybawiryny zastosował Joe McCormick w 1979 roku. Po szczegółowych testach określono, że zastosowanie prawidłowej diagnozy prowadzi do sukcesu. Dodatkowo, rybawiryna jest prawie dwa razy skuteczniejsza, kiedy jest podawana dożylnie, niż droga doustną. Lek ten oddziałuje na metabolizm wirusa powodując zatrzymanie jego replikacji. Środek ten jest stosunkowo niedrogi, lecz koszt jego jest dość wysoki w rejonach świata dotkniętych ubóstwem. W celach leczenia stosuje się także transfuzję krwi, leczenie hipotermią itd.
ZAPOBIEGANIE
Kontrola populacji gryzoni jest w praktyce niemożliwa, tak jak i trzymanie ich z dala od domów i żywności oraz dbanie o faktyczną higienę osobistą ludności. Zaleca się natomiast stosowanie rękawiczek, masek, fartuchów i okularów ochronnych w przypadku kontaktu z zarażonym człowiekiem.
Nie ma obecnie szczepionki przeciwko tej chorobie choć prace nad nią nadal trwają. Wiadomo że wirus z Mozambiku jest zbliżony do wirusa gorączki Lassa choć nie powoduje takiej śmiertelności. Uważa się jednak, że może być użyty w szczepionce przeciwko gorączce Lassa.
Naukowcy z USAMRIID, prowadzący badania nad sposobami ochrony przed wojną biologiczną zapowiadają pojawienie się już wkrótce szczepionki. Stworzono już replikacyjno-wydolną szczepionkę przeciwko wirusowi Lassa, bazującą na rekombinacji wirusa wywołującego zapalenie jamy ustnej wyrażającego nosiciela glikoproteidu wirusa Lassa. Po pierwszym zastrzyku domięśniowym u ssaków naczelnych nie stwierdzono śmiercionośnych przypadków, a także nie ujawniły się kliniczne objawy.
