Strony

czwartek, 1 maja 2014

Gorączka krwotoczna Ebola


Czynnikiem etiologicznym gorączki krwotocznej jest wirus Ebola, należący do RNA-wirusów z rodziny Filoviridae, blisko spokrewniony z wirusem Marburg. Choroba wywoływana jest u ludzi przez 3 z 4 znanych biotypów wirusa - są nimi: Ebola-Zaire, Ebola-Sudan oraz Ebola-Ivory Coast (Cote d'Ivoire). Jedynym podtypem nie wywołującym zakażenia u ludzi jest Ebola-Reston.
HISTORIA
Pierwsze przypadki choroby zostały opisane w 1976 roku w Zairze, w okolicach Yambuku nad rzeką Ebola. Choroba, którą wywołał szczep Zaire, cechowała się bardzo wysoką śmiertelnością, ponieważ spośród 318 chorych 280 zmarło. W tym samym roku w Sudanie, w rejonie Nzara i Maridi, stwierdzono 284 zachorowania wywołane biotypem Ebola-Sudan. W obu epidemiach odnotowano dużą liczbę zakażeń szpitalnych wśród personelu medycznego. W 1976 zanotowano jeszcze jedno, zakończone wyzdrowieniem, zakażenie laboratoryjne Ebola-Sudan w Wielkiej Brytanii, a rok później pojedyncze ognisko w Zairze. W 1979 podtyp Sudan wywołał kolejną epidemię w Nzara.
Spośród 34 osób, 22 zmarły. W latach 1989-1990 w USA i na Filipinach a w 1992 we Włoszech, przeciwciała przeciwko wirusowi Ebola wykrywano u ludzi mających kontakt z makakami jawajskimi pochodzącymi z Filipin. Niegroźny dla ludzi szczep wyizolowany w Reston nazwano Ebola-Reston. W 1994 epidemia spowodowana biotypem Ebola-Zaire wystąpiła w kopalniach złota położonych w lasach deszczowych na terenie Gabonu. Na 52 osoby, aż 31 zmarło. W tym samym roku, choroba wystąpiła u osoby przeprowadzającej autopsję u dzikiego szympansa z Wybrzeża Kości Słoniowej - podtyp nazwano Côte d’Ivoire. W 1995 do kolejnej dużej epidemii doszło w pobliżu Kikwit w Zairze. Dochodzenie epidemiologiczne pozwoliło ustalić, że z przypadkiem pierwotnym był pacjent, który pracował w lesie w pobliżu miasta. Zanotowano 315 zachorowań spowodowanych Ebola-Zaire, 250 śmiertelnych. Rok później choroba dwukrotnie pojawiała się w Gabonie. W wyniku infekcji wirusem ze szczepu Ebola-Zaire w okolicach miejscowości Mayibout i Booué zmarło 66 spośród 97 chorujących osób. W obu przypadkach ogniska pierwotne powstały prawdopodobnie przez kontakt z chorymi szympansami. Wirus Ebola został też zawleczony do RPA, gdzie zachorował lekarz zajmujący się chorymi w Gabonie oraz pielęgniarka, która się nim zajmowała w Johannesburgu. Kobieta zmarła. W roku 1996 ponownie wykrywano także przypadki wystąpienia wirusa szczepu Reston w USA i na Filipinach. Lata 2000-2003 to kolejne epidemie w Afryce Środkowej. W Ugandzie, w największej notowanej w historii epidemii, wirus podtypu Sudan spowodował 425 zachorowań, w tym 224 zakończone zgonem. Choroba wystąpiła w dystryktach Gulu, Masindi i Mbarara. Następne przypadki gorączki krwotocznej stwierdzano na granicy Gabonu i Kongo oraz w dystryktach Kéllé i Mbomo, a czynnikiem etiologicznym był wirus Ebola-Zaire. W sumie, podczas czterech epidemii zakażeniu uległo 300 osób, z czego 253 zmarły. W południowym Sudanie Ebola-Sudan wywołał w 2004 zachorowania u 17 osób. 7 pacjentów dotkniętych gorączką Ebola zmarło. W 2005 12 przypadków, z czego 9 śmiertelnych opisano w Etoumbi i Mbomo. We wrześniu 2007 potwierdzono wystąpienie choroby w prowincji Kasai Zachodnie w Demokratycznej Republice Konga. Sytuację epidemiologiczną komplikował fakt jednoczasowego występowania dyzenterii i duru brzusznego. Na dzień 3 października 2007 potwierdzono laboratoryjnie 25 przypadków zakażeń wirusem Ebola. 30 listopada 2007 potwierdzono wybuch epidemii w dystrykcie Bundibugyo w zachodniej Ugandzie. Na dzień 7 grudnia 2007 opisuje się 93 podejrzenia choroby, z czego 22 przypadki śmiertelne. Laboratoryjnie potwierdzono u 9 osób występowanie nowej odmiany wirusa. W lutym 2014 wybuchła epidemia w Gwinei.

OBJAWY I PRZEBIEG
Większość przypadków kończy się śmiercią z wykrwawienia. Naturalnym rezerwuarem są prawdopodobnie gryzonie i małpy Saba. Najczęściej występuje w krajach tropikalnych. Zarażenie następuje po bezpośrednim kontakcie z chorym, chociaż choroba może także przenosić się innymi drogami. Okres choroby trwa do ok. 2 tygodni, przy czym śmiertelność waha się w granicach 60 - 90%. Pierwsze objawy gorączki krwotocznej przypominają objawy grypy - wysoka temperatura, bóle mięśni, biegunka. W miarę postępu chory zaczyna wymiotować, odczuwać bóle brzucha, klatki piersiowej oraz głowy, pojawia się wysypka. W szczytowej fazie choroby może dojść do obfitych krwawień z jam ciała oraz krwotoków wewnętrznych. Wiele razy chory może nawet w tym czasie tracić przytomność i kontakt z otoczeniem a nawet doznawać zaburzeń psychicznych. Jedyny znany szczep, który przenosi się drogą powietrzną - Ebola Reston - nie jest szkodliwy dla człowieka. Na terenie Afryki centralnej w czasie ostatniego pięćdziesięciolecia zanotowano prawdopodobnie sześć epidemii wywołanych różnymi szczepami, w których zmarło około 750 osób na 1000 zainfekowanych. Przyczyny epidemii leżały głównie w obyczajach ludności i bardzo niskim standardzie służby zdrowia w krajach afrykańskich - używano wielokrotnie tych samych igieł i strzykawek, brak było podstawowych środków medycznych i przeszkolenia personelu.
LECZENIE
Leczenie przyczynowe nie jest znane. Stosuje się leczenie objawowe i podtrzymujące, polegające na utrzymywaniu równowagi kwasowo-zasadowej i wodno-elektrolitowej. Trwają prace nad opracowaniem szczepionki.