Odra jest bardzo zaraźliwą chorobą zakaźną u dzieci, która wywoływana jest przez należący do rodziny paramyksowirusów wirus odry. Zidentyfikowano 21 szczepów wirusa.
Przypuszcza się, że odrę i czarną ospę przynieśli Saraceni z Afryki do Europy. Następstwem były epidemie tych schorzeń w VII wieku.
Pierwszy opis odry znajduje się w dziełach lekarza arabskiego Rhazesa z Bagdadu, który jednak mieszał w opisach odrę z ospą.
Opisy z XVI wieku wyodrębniają już ospę, nie rozróżniają jednak odry i płonicy. Dopiero Thomas Sydenham wyodrębnił to schorzenie w 1675 na podstawie studiów ogromnych epidemii, które nawiedziły Londyn w latach 1660 i 1664.
Zaraźliwość odry udowodnił Szkot Home, który eksperymentował w tym kierunku w 1758.
Cenne spostrzeżenia na temat epidemiologii i kliniki odry zebrał Pannum podczas pandemii na Wyspach Owczych w 1846. Ponieważ mieszkańcy mieli do tej pory małą styczność z kontynentem, epidemia objęła 92,6% ludności wysp.
Zakażenie szerzy się drogą kropelkową. Okres inkubacji trwa zwykle 9-14 dni. Wirus dostaje się do organizmu przez jamę nosowo-gardłową i zakaża komórki nabłonka oddechowego, replikuje się też w okolicznych skupiskach tkanki limfatycznej, 5-7 dni po zakażeniu dochodzi do wiremii.
Zakaźność chorego pojawia się ok. 2 dni przed wystąpieniem objawów i utrzymuje się do 4 dni po wystąpieniu wysypki. Wirus jest obecny w wydzielinie z jamy nosowo-gardłowej, w łzach, moczu i krwi chorego.
Przebycie zakażenia wirusem odry daje odporność na tę chorobę na całe życie.
W okresie prodromalnym choroby dominuje ostry ból gardła, nieżyt błony śluzowej nosa i spojówek, stan zapalny górnych dróg oddechowych. Często występuje suchy kaszel. Charakterystycznym dla odry jest pojawienie się na błonie śluzowej policzków na wysokości dolnych zębów trzonowych, białawych przebarwień tzw. plamek Koplika. Pojawia się wysoka gorączka. Po kilku dniach (do 5) pojawia się wysypka o charakterze gruboplamistym, kolorze różowym, zlewająca się. Najpierw umiejscawia się na twarzy za uszami i na czole, postępuje w dół obejmując całą powierzchnię ciała. Towarzyszy jej kaszel i wysoka gorączka. Po kilku dniach (4–5) gorączka cofa się, ustępują również objawy zapalenia gardła, wysypka zmienia kolor na ceglasty, a naskórek łuszczy się "otrębiasto".
